Vanaf mei 2021 begonnen de gas- en elektriciteitstarieven onverwacht hard te stijgen. Een belangrijke oorzaak was dat de wereldeconomie na de eerste coronaperiode sneller aantrok dan verwacht; hierdoor ontstond een verschil tussen vraag en aanbod. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne heeft dit verschil vergroot. Deze discrepantie en de angst voor een gastekort in Europa heeft de prijzen tot ‘onbetaalbare’ hoogtes opgestuwd.

Sinds september zijn veel Europese groothandelsprijzen weer aan het dalen maar nog steeds is het niveau historisch gezien erg hoog (een factor 3-4 hoger dan ‘normaal’ is niet ongebruikelijk). Debet aan de daling zijn een lagere gasafname (vraagvernietiging door een hoge prijs, een zachte winter, veel duurzame opwek, …), een recordaanbod aan LNG (vloeibaar gas dat per schip wordt vervoerd), een goede vulling van de Europese gasvoorraden en een afnemende groei van de wereldeconomie.

Tegelijkertijd zien wij wereldwijd investeringen om het evenwicht op de gasmarkt, ook op de langere termijn, te herstellen. Dit betekent met name investeringen aan de aanbodzijde. Onder meer in Nederland en Duitsland wordt middels de aanleg van nieuwe LNG-terminals geïnvesteerd om het potentiële aanbod te verhogen, het evenwicht te herstellen en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen. Deze LNG terminals zijn ten dele al in productie genomen. Ter indicatie, voor de oorlog was Rusland goed voor bijna 38% van het Europese gasaanbod (dit is gedaald naar 10%). Alternatieven in de vorm van bijvoorbeeld LNG zijn dus hard nodig.

Mede door dit soort investeringen zal op lange termijn het evenwicht weer terugkeren, maar op korte termijn blijft de markt onzeker en blijft het balanceren tussen aan de ene kant budgetzekerheid en aan de andere kant onzekere (maar vooral dalende) prijstrends. Ook is onzeker welk prijsniveau bij het nieuwe evenwicht hoort. Voor elektriciteit noemen meerdere analisten 10 €ct/kWh maar of dit bewaarheid wordt is onzeker.

Nederlandse gasprijs (maandforward) op de groothandelsbeurs

Door de onzekerheid over de tariefontwikkeling op de beurs zijn er steeds minder leveranciers die vaste tarieven aanbieden. Hierdoor heeft het overgrote deel van de Nederlandse ondernemers een variabel tarief; in de markt is het actuele variabele tarief van de 3 grootste leveranciers gemiddeld  65 ct/kWh en 220 ct/m3 (tarieven gebaseerd op de modelcontracten d.d. 23-1-2023).  Dit is fors hoger dan uw collectief tarief!

Bij elektriciteit zien we de risico’s voor energieleveranciers toenemen. Onder andere de toename van zonnepanelen en windmolens brengt extra risico met zich mee, omdat moeilijk te voorspellen is hoeveel energie er de volgende dag (terug)geleverd zal worden. Hoe meer duurzame opwek, hoe groter de impact een extra uur zon of wind heeft op de totale energiestromen. De toenemende risico’s zullen we daarom terug gaan zien in de marges die energieleveranciers vragen.

Voor gas zien we nog een extra reden om alvast naar de volgende jaren te kijken. Steeds meer energieleveranciers zijn namelijk terughoudend in het aanbieden van gas. De reden is dat ze in verband met hun eigen CO2 beleid niet teveel gas meer willen leveren.

De werkgroep heeft daarom opdracht gegeven om alvast de marges te onderhandelen voor 2024 en verder.